Woensdag 2 april 2014: Artisctic Methods in Education

zie vlog SvenskAnne_31_Schaduwtheater in Artistic Methods

Vandaag was de eerste sessie van Artistic Methods in Education. We zijn met een groep van 16 studenten. Sommige kende ik reeds uit de les Film and Video as Aestatic Expression. De andere kende ik niet, net als vele anderen die elkaar niet kenden. Als eerste kregen we te horen dat de les fout beschreven was op de website. Iedereen dacht namelijk dat we hier rond beeld zouden werken, het bleek uiteindelijk drama te zijn. Zoals iedereen weet is het bij drama heel belangrijk dat je je op je gemak voelt om je creativiteit de vrije loop te laten gaan als ook om je goed te voelen tijdens het toonmoment. Daarom was het een goede keuze om met schaduwtheater te werken, er is namelijk geen direct contact met het publiek.

De lector vertelde ons dat we rond schaduw zouden werken, schaduwtheater om meer specifiek te zijn. Er werd een doek over de breedte van het lokaal gehangen en de overheadprojector werd aangezet. De schaduw van de lector verscheen op het doek, ze speelde er mee. Groot, klein, verdwijnen, verschijnen… Daarna vroeg ze twee studenten als vrijwilliger. Er werd een grappig verhaal verteld over een dwerg en een reus. Het is belangrijk dat het een leuk verhaal is, door te lachen wordt de eerste spanning gebroken. Nadat we enkele mogelijkheden van schaduw gezien hadden kregen we zelf de kans om te experimenteren met onze eigen schaduw.

Vervolgens werden we in twee groepen verdeeld. Elke groep moest een spreekwoord uitbeelden via de schaduw. Wij hadden “Als een olifant in een porseleinwinkel lopen”. Zo hadden we een theepot, borden en ik was een tas. Lena liep als een olifant rond. Elke keer als haar schaduw ons raakte lieten we ons vallen en maakten we het geluid van vallende borden/glazen. Wanneer we klaar waren moest de andere groep raden welk spreekwoord het was. Ze hadden het van de eerste keer juist! Ik dacht altijd dat spreekwoorden per land verschillend waren, ze kende deze echter in Japan, Oostenrijk, Spanje en Finland. Dan besef je pas hoe klein de wereld soms kan zijn.

Hierna toonde de lector ons hoe we de kleur van het licht konden veranderen. Bij optredens of toneel zijn er steeds spots. Deze spots hebben vaak verschillende kleuren. Dit door een dun vel  gekleurd plastic dat er voor gehouden wordt. Wanneer zo een vel op de overheadprojector gelegd wordt verandert de kleur van het licht. Deze vellen zijn zeer handig. Ze verbranden niet door de hitte en je kan er met speciale stiften op tekenen. Deze tekeningen kan je nadien weer verwijderen met de hulp van een speciale vloeistof. Na een korte uitleg mochten we aan de slag. In de groepen maakte we een eigen scene met behulp van folie, papier, plakband, en stiften. Mijn groep koos voor een onderwaterscene met vissen een boot en een octopus. Door te spelen kwamen we met een verhaal: Een boot vaart over de zee. Plots verschijnt er een reuzenoctopus die de boot meesleurt naar de bodem. Twee passagiers slagen er echter in om te ontsnappen en zwemmen naar het wateroppervlak, en overleven. Dit kan je bekijken op YouTube: SvenskAnne_31_Schaduwtheater in Artistic Methods. De andere groep had een strandscene.

Na het tonen van onze verhalen moesten we van scene wisselen. Dot vond ik veel moeilijker. Je moest namelijk werken met iets wat een andere groep had gemaakt. We hadden hun verhaal gezien en dat stuurden ons verbeelding in een bepaalde richting namelijk spelen op het strand. Na een paar vreemde associaties kwamen we op het volgende verhaal. Een jongen is eenzaam en wilt graag vrienden. Iedereen wijst hem echter af. Daarom besluit de jongen vrienden te vangen in de zee. Hij gaat op de kaai zitten en gooit zijn vislijn in het water. Even later heeft hij beet. Aan zijn haak hangt een meisje. Hij neemt haar mee naar het strand. Hij graaft haar al staande in, met haar hoofd boven de grond. Ze is de 8ste vriend die hij gevangen heeft in de zee. Hij zet zich neer en vertelt mopjes aan zijn gevangen vrienden. Dit is spijtig genoeg niet gefilmd.

Op het einde van de les bespraken we de bruikbaarheid van schaduwtheater in het onderwijs. Voor mij was het de eerste keer dat ik zelf schaduwtheater deed. Ik kende dit concept al via Britain Got’s Talent en had het ook al eens gezien op een van de MUVO-dagen.

Ik vind schaduwtheater heel bruikbaar. Om te beginnen is iedereen gefascineerd door schaduw, kinderen, tieners, studenten en volwassenen. Een schaduw heeft namelijk iets mysterieus, doordat je enkel de buitenlijnen ziet weet je niet waarvan de schaduw een weergave is. Verder is schaduwtheater heel veilig. Als acteur hoef je namelijk niet in contact te komen met je publiek (je ziet ze niet wijzen, giechelen of fluisteren). Dat zorgt voor een zekere bescherming en creëert een gevoel van veiligheid. Het belangrijkste van allemaal is dat je niet veel nodig hebt. Een lichtbron, een doek en je bent klaar.

Wanneer je de kinderen een opdracht geeft als een spreekwoord uitbeelden, een achtergrond maken een verhaal creëren is het belangrijk dat je de kinderen zelf laat werken. Als leerkracht blijf je op een afstand, observeer en luister je. Dit is belangrijk, er bestaat de kans dat je de groepsdynamiek verstoort of dat de lln. zich gecontroleerd voelen. Een beetje chaos is normaal, de kinderen mogen praten niet roepen. Als leerkracht kom je enkel dichter bij wanneer je merkt dat een groep vast zit. Op dat moment zegt je niet wat ze moeten doen, je geeft zelfs geen suggesties. Je kan vragen naar het probleem en hoe ze dit zouden kunnen oplossen. Als er een discussie is kan je vragen wat de oorzaak is en samen zoeken naar een compromis. Het meest riskante aan schaduwtheater is het schrijven van een verhaal. Hierbij zullen de lln. zichzelf en hun creativiteit moeten blootleggen binnen de groep. Hier in Zweden wordt er veel aan groepswerk gedaan ook in de lagere school. Hierdoor leren de kinderen elkaar te respecteren, naar elkaar te luisteren en compromis te sluiten.

Schaduwtheater is niet enkel bruikbaar tijdens drama. Door het weinige materiaal dat je nodig hebt kan je dit makkelijk gebruiken tijdens verschillende lessen. Enkele voorbeelden:

• Nederlands: Een verhaal schrijven en tonen. Dit kan je doen in plaats van poppenkast.
• Wiskunde: Aan de hand van een schaduwweergave een blokkenconstructie nabouwen.
• Frans: Een dialoog spelen achter het doek. Ik een andere taal spreken is al moeilijk genoeg. Door het doek hoeven de lln. zich niet druk te maken over het publiek.
• Sport: Een dans uitvoeren, de schaduw geeft een speciaal effect.
• Godsdienst: Een Bijbelverhaal kort napelen.
• ...

Ik kijk er al naar uit om dit in mijn eigen klas te gebruiken.